การจัดสวน
รวมข้อมูลน่ารู้เกี่ยวกับ ” ต้นสน “
สำหรับพวกเราที่มีชีวิตอยู่ในเขตร้อน เวลาที่พูดถึง “สน” ก็จะนึกไปถึงต้นไม้ที่มีของตกแต่งสีสวยๆ ประดับประดาสวยงามในวันคริสตมาส หรือไม่ก็นึกถึงต้นไม้รูปทรงปิรามิด ยอดแหลมๆ ที่อยู่ท่ามกลางหิมะขาวโพลน แต่ก็มีไม่น้อยที่อาจคิดไปถึงต้นไม้สูงๆ ใบเป็นเส้นๆ คล้ายเข็มที่ปลูกเรียงรายอยู่ริมทะเล “สน” พรรณไม้โบราณ ตามหลักฐานบันทึกไว้ว่า “สน” มีอายุอยู่ในช่วงต้นยุค Permian หรือประมาณ 290-248 ล้านปี หรือก่อนที่ไม้ดอกชนิดต่างๆ จะถือกำเนิดขึ้นบนโลกนี้ โดยจัด”สน” ไว้ในกลุ่มพืช Gymnosperms ซึ่งก็คือ พืชเมล็ดเปลือย หรือไม่มีสิ่งห่อหุ้มไข่ เมื่อเจริญเป็นเมล็ดจึงไม่มีเนื้อแบบผลไม้หรือพืชมีดอกอื่นๆ (ยกเว้นสนสกุล Juniperus) “สน” เป็นไม้ยืนต้น มีอายุหลายปี และเกือบทุกชนิดเขียวสดตลอดปี บางชนิดเปลี่ยนสีในหน้าหนาว มีเพียงไม่กี่ชนิดที่ผลัดใบ ใบสนมีหลายแบบ บางชนิดลดรูปเป็นรูปเข็ม (aristate) รูปลิ่ม (awl-shaped) หรือเป็นเกล็ด (scale-like) และมีอายุยาวนาน บางชนิดติดอยู่บนต้นนาน 15-20 ปี ช่อดอกมีลักษณะเป็นเกล็ดเรียงซ้อนกันเป็นรูปไข่ รูปรีหรือค่อนข้างกลม เมล็ดอยู่ในซอกเกล็ดแต่ละอัน ช่อดอกเพศผู้กับเพศเมียอยู่แยกกัน แต่อาจอยู่บนต้นเดียวกันหรือแยกต้น เนื้อไม้สนมีน้ำยาง เรียกว่า […]
Read More
สวนสำหรับสุนัข: 3. การแบ่งเขตภายในสวน
การเลี้ยงสุนัขโดยทั่วไปมักปล่อยให้เดินเที่ยวเล่นไปทั่วบริเวณบ้าน แต่ก็มีบ้างที่สุนัขอาจเข้าไปขุดคุ้ยแปลงต้นไม้ แม้ว่าเราสอนสุนัข (ตั้งแต่ยังเล็ก) ให้รู้ว่ามีบริเวณไหนบ้างที่ไม่ควรเข้าไป และในบางครั้งเราก็อาจต้องการพื้นที่เฉพาะหรือกักบริเวณในเวลาที่ไม่ต้องการให้สุนัขออกมายุ่มย่าม ดังนั้นการออกแบบพื้นที่ เพื่อป้องกันปัญหาต่างๆ ก็เป็นเรื่องที่ต้องใส่ใจ สิ่งสำคัญของการแบ่งเขตภายในสวน เริ่มจากสำรวจเส้นทางเดิน ที่ใช้เป็นประจำทั้งของคนและสุนัข เพื่อกำหนดเส้นทางหลักในการวางผัง จากนั้นจึงจัดวางตำแหน่งต่างๆ ในสวน ทั้งพื้นที่ห้ามเข้าและเข้าได้ให้สอดคล้องกับการใช้ในชีวิตประจำวัน ในบ้านที่มีสุนัขแสนซน ชอบเหยียบย่ำแปลงต้นไม้ การทำรั้วเตี้ยๆ กั้นแปลงต้นไม้แบบชั่วคราว ในขณะที่ต้นไม้ยังเล็ก ต้นไม้ที่เจริญเติบโตช้าๆ เพื่อป้องกันการเหยียบย่ำหรือขุดคุ้ย หรือทำรั้วถาวรก็ได้ แต่ควรเลือกให้เข้ากับสไตล์สวนที่จัด การปลูกต้นไม้กั้นแนวเขตแปลง เป็นวิธีที่ดีวิธีหนึ่ง โดยปลูกไม้ที่มีพุ่มแน่น ไม้ที่มีหนามเล็กๆ แต่ไม่มีพิษ เช่น ชาดัดและเข็มแดง เพื่อให้สุนัขรู้จักหลาบจำ ไม่กล้าเข้าไปเหยียบย่ำหรือนอนในแปลง เมื่อต้นไม้หลักที่ปลูกไว้โตแล้วก็ค่อยย้ายแนวป้องกันนี้ออกไป การทำกระบะต้นไม้แบบยกสูง ซึ่งนอกจากทำให้สวนที่มีแต่พื้นราบๆ แลดูมีมิติแล้ว ยังช่วยไม่ให้สุนัขทำลายต้นไม้ด้วย ความสูงของกระบะควรอยู่ในระดับสายตาสุนัข หรือประมาณ 45 ซม. อาจออกแบบเป็นที่นั่งเล่น เพื่อการใช้ประโยชน์ แต่ถ้าทำกระบะสูงควรสร้างฐานคอนกรีตลึกลงไปในดิน 40 ซม. ส่วนรูปแบบก็ขึ้นอยู่กับงบประมาณและสไตล์สวน วัสดุที่นิยมใช้ทั่วไปเช่น หินทราย อิฐ ไม้หมอนรถไฟ ในกรณีที่ใช้แผ่นไม้ควรอบ อัดน้ำยาหรือทาสีรักษาเนื้อไม้ เพื่อป้องกันแดดฝน […]
Read More
มาปลูกไม้ดอกหอมกัน
หลายๆ คนที่เพิ่งปลูกบ้านเสร็จ สิ่งที่คิดถึงเป็นอันดับต่อไปก็คือ สวน ส่วนคนที่มีบ้านแล้ว หลายคนเมื่อมีเวลาว่างก็จะลงมือทำสวน ปลูกต้นไม้ ดอกไม้ เพราะการได้ปลูกต้นไม้ชนิดต่างๆ ที่ตัวเองชื่นชอบ ทำให้บ้านร่มรื่น ร่มเย็น ชีวิตสดชื่น สบายตาสบายใจ หลายคนที่ชอบต้นไม้ที่ดอกมีกลิ่นหอม เรามีเทคนิคการปลูกไม้ดอกหอมมาฝากกัน ก่อนอื่นใดขอให้ทุกคน ตรวจสอบขนาดสวน ถ้าคุณมีพื้นที่สวนกว้าง ก็เลือกปลูกได้หลายชนิด แต่ควรเป็นไม้ดอกหอมที่มีฤดูออกดอกต่างกัน เพื่อให้ได้กลิ่นหอมต่างๆ กันตลอดปี และป้องกันกลิ่นหอมปนกันจนมีกลิ่นแรงเกินไป แต่ถ้ามีพื้นที่ไม่มาก เช่นอยู่ในทาวน์เฮ้าส์หรือคอนโดฯ การปลูกไม้ดอกหอมในกระถางทั้งแบบตั้งหรือแขวนก็ทำได้เช่นกัน เลือกพรรณไม้ตามกลิ่นที่ชอบ แต่ละคนชื่นชอบกลิ่นหอมของดอกไม้ต่างกัน บางคนชอบกลิ่นหอมอ่อนๆ บางคนชอบให้ได้กลิ่นหอมตอนกลางคืน ดังนั้นก่อนปลูกให้ลองดมกลิ่นดอกไม้ชนิดนั้นๆ ก่อนว่า ตัวเองและสมาชิกในครอบครัวชอบหรือไม่ ตัวอย่างของดอกไม้ที่มีกลิ่นหอมอ่อนๆ เช่น จิกสวน ชะลูดช้าง กุหลาบบางชนิด มะลิก้านแดง ดอกไม้ที่มีกลิ่นหอมแรง เช่น พญาสัตบรรณ ลิ้นมังกรบางชนิด เล็บมือนาง ดอกไม้ที่มีกลิ่นหอมตอนพลบค่ำหรือกลางคืน เช่น โบตั๋น แก้ว จำปา เป็นต้น เมื่อเลือกพรรณไม้ได้แล้ว เราก็ต้อง ปลูกตามทิศ เพื่อจะได้ดมกลิ่นหอมๆ กันตลอดปี อย่าง […]
Read More
หน้าวัวใบ ไม้ใบสวย เลี้ยงง่าย
พอเอ่ยถึง “หน้าวัว” หลายคนอาจคุ้นเคยกับดอกไม้ที่มีหน้าตาเหมือนใบไม้ สีแดง ชมพู ขาว ที่มีปลีดอกงอกออกจากกึ่งกลางดอก ที่จริงยังมีหน้าวัวอีกกลุ่มหนึ่งที่มีใบสวยงามสะดุดตามากกว่าดอก เรียกกันว่า “หน้าวัวใบ” หน้าวัวใบมีรูปแบบใบและขนาดต้นที่หลากหลาย จึงนิยมปลูกเป็นไม้กระถางประดับตกแต่งภายในบ้านเรือน เพื่อบดบังมุมที่ดูไม่สวยงาม อับทึบ หรือปลูกประดับตกแต่งสวนในรูปแบบต่าง ๆ สิ่งสำคัญคือ ภาชนะที่ใช้ควรมีขนาดและรูปทรงที่เหมาะกับสไตล์บ้านหรือสวนนั้น ๆเช่น สวนสไตล์อังกฤษ สามารถนำหน้าวัวใบที่มีทรงพุ่มแผ่กว้างมาปลูกในกระถางดิน เพื่อสร้างจุดเด่นให้สวน แต่ถ้าต้องการปลูกลงดินควรปรับสภาพดินให้เหมาะกับการเจริญเติบโตของหน้าวัวใบ อีกทั้งควรเลือกพรรณไม้ชนิดอื่น ๆ ที่ต้องการสภาพแวดล้อมเช่นเดียวกัน นอกจากนี้ยังตัดใบมาใช้ปักแจกันร่วมกับไม้ประดับอื่น ๆ ได้อีกด้วย ทำความรู้จักหน้าวัวใบ ในช่วง 40 ปีที่ผ่านมา วงการไม้ประดับในบ้านเราได้รับความนิยมมาก นักปลูกเลี้ยงไม้ประดับรุ่นบุกเบิกหลายท่าน เช่น สิทธิพร โทณวนิก อาทร หิญชีระนันทน์ ดิลก มักอุส่าห์ และ สุรัตน์ วัณโณ ได้นำไม้ประดับจากต่างประเทศเข้ามาปลูกเลี้ยงอย่างต่อเนื่อง หน้าวัวใบ ก็เป็นไม้ใบประดับอีกชนิดหนึ่งที่ได้รับความนิยมมากในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา บุคคลสำคัญที่ทำให้หน้าวัวใบเป็นที่รู้จักและนำมาใช้ประโยชน์อย่างกว้างขวางในเมืองไทย คือ อาจารย์สุรัตน์ วัณโณ ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ หน้าวัวใบเป็นพืชสกุล Anthurium […]
Read More
เล่าเรื่องสไตล์สวน: Formal garden
“คลาสสิก เรียบหรู” กล่าวกันว่า สวนฟอร์มัลนี้มีที่มาจากสวนเปอร์เซีย ซึ่งแบ่งพื้นที่เป็น 4 ส่วนคือ โลก ท้องฟ้า น้ำ และต้นไม้ พรรณไม้ที่ปลูกส่วนใหญ่ก็จะเป็นสมุนไพรและพืชผักต่างๆ ต่อมาจึงพัฒนามาใช้ไม้ดอกสีสันสวยงามเพื่อสร้างบรรยากาศ สวนฟอร์มัลที่ใช้วิธีตัดแต่งต้นไม้ให้เป็นรูปทรงแบบเรขาคณิตอย่างที่เห็นกันในปัจจุบันเป็นการพัฒนารูปแบบโดยชาวฝรั่งเศสและแพร่หลายไปทั่วยุโรปและทั่วโลก แต่เดิมสวนแบบนี้นิยมทำในพระราชวังหรือบ้านขุนนาง พื้นที่สวนช่วยขับเน้นสถาปัตยกรรมที่สวยงามให้โดดเด่น อลังการมากขึ้น สวนฟอร์มัลที่สวยงามและมีชื่อเสียงมีอยู่ด้วยกันหลายแห่ง สถานที่ๆ ควรไปชมอย่างยิ่งก็คือ พระราชวังแวร์ซายที่ฝรั่งเศสและพระราชวังฤดูร้อนปีเตอร์ฮอฟที่รัสเซีย องค์ประกอบของสวนฟอร์มัลมีอะไรบ้าง ถ้าศึกษากันอย่างละเอียด จะพบว่าองค์ประกอบของสวนฟอร์มัลแบบเต็มรูปแบบนั้นมีมากและต้องใช้พื้นที่กว้างใหญ่ แต่ก็สามารถจัดบนพื้นที่ขนาดเล็กลงได้ ไม่ว่าจะใช้พื้นที่น้อยหรือมากเท่าไร สวนแบบนี้ก็มีหลักการใหญ่ๆ ที่ว่าด้วยเรื่องการจัดวางน้ำหนักสวนให้สมดุล ทั้งซ้าย-ขวา มีทางเดินเป็นแกนกลางหรือโครงของสวน และใช้เป็นจุดนำสายตาไปยังจุดเด่นกลางสวน เช่น น้ำพุ ประติมากรรม หรือรูปปั้นขนาดใหญ่ ใช้พรรณไม้หลากหลาย ซึ่งก็มีทั้งไม้ต้น ไม้พุ่ม ไม้ใบ ไม้ดอกนานาชนิดที่จัดแต่งรูปทรงแบบเรขาคณิต บ้านในปัจจุบันจัดสวนฟอร์มัลได้หรือไม่ การนำสวนฟอร์มัลมาปรับใช้กับบ้านในปัจจุบัน ส่วนใหญ่ประยุกต์ให้มีลักษณะกึ่งฟอร์มัล แต่ยังคงสื่ออารมณ์แบบคลาสสิก มีไม้ตัดแต่งเพียงบางส่วน ผสมผสานกับพรรณไม้รูปทรงธรรมชาติ แต่ยังคงรักษาเอกลักษณ์ตรงน้ำหนักความสมดุลของสวนทั้งสองฝั่ง แต่ไม่ต้องจัดวางให้เหมือนกัน พรรณไม้ที่เหมาะกับสวนฟอร์มัล พรรณใม้ที่เหมาะใช้ในสวนฟอร์มัล ก็คือ ประเภทที่สามารถตัดแต่งให้เกิดรูปทรงได้ อย่าง ไทรประเภทต่างๆ เช่น ไทรเกาหลี ไทรอินโด ไทรอังกฤษ ไทรจีน […]
Read More
เล่าเรื่องสไตล์สวน: สวนอังกฤษ
สวนอังกฤษหรือบางทีก็เรียกว่า สวนแนวธรรมชาติ (Naturalistic English Garden) เป็นสวนที่แหวกกฎเกณฑ์การทำสวนฟอร์มัลที่ได้รับความนิยมในอังกฤษและยุโรปในราวศตวรรษที่ 17 มาเป็นรูปแบบที่ดูบ้านบ้าน ธรรมดาๆ เน้นการปลูกพรรณไม้และไม้ดอกให้คล้ายขึ้นเองตามธรรมชาติ ซึ่งต่อมาก็นิยมแพร่หลายข้ามเกาะไปทั่วทวีปยุโรปและทั่วโลกตราบจนปัจจุบัน สวนอังกฤษมีหลายรูปแบบดังนี้ สวนชนบท (Country Garden) “ทุ่งดอกไม้ ทุ่งหญ้าแบบชนบท” ให้บรรยากาศเป็นกันเอง อบอุ่นสบายๆ ปลูกไม้ดอกและต้นไม้คล้ายขึ้นเองตามชนบท โดยปลูกเป็นทุ่ง เช่น ดาวกระจาย ต้อยติ่ง หญ้าประดับ และไม้หัวต่างๆ แทรกด้วยทางเดินของพื้นหญ้าที่ผ่านการใช้งานเป็นทางยาว ถัดเข้าไปบริเวณใกล้ตัวบ้าน ปลูกไม้กินได้พืชผักสมุนไพร และใช้วัสดุพวกไม้เก่า ไม้ทาสีถลอก หิน อิฐ เหล็กสนิม ซึ่งเป็นวัสดุที่หาได้ง่ายๆในท้องถิ่น หรือเป็นของเก่าตกทอดกันมา เช่น บ้านนก กระถางดินเผาเก่า ถาดน้ำนก เครื่องมือเกษตรกรรม รั้วบ้านเป็นรั้วไม้จากท่อนไม้ หรือรั้วไม้เตี้ยสีถลอก อิฐก่อ หินก่อ เป็นต้น สวนกระท่อม (English Cottage Garden) “ตกแต่งด้วยของเก่า แทรกสมุนไพรและไม้ดอก” ให้บรรยากาศเช่นเดียวกับสวนชนบท แต่มีขนาดเล็กกว่า ลองนึกถึงกระท่อมหลังน้อยในชนบทที่มีแปลงดอกไม้บานสะพรั่งในสวนขนาดเล็ก ซึ่งเจ้าของลงมือปลูกและดูแลด้วยตนเอง […]
Read More
สวนประหยัดน้ำ
พอถึงหน้าร้อน เราก็มักได้ยินข่าวน้ำแล้งที่นั่นที่นี่กับประกาศรณรงค์ให้ประหยัดน้ำอยู่บ่อยๆ หลายคนที่คิดจะจัดสวนหรือมีสวนอยู่แล้วก็เลยคิดหนักว่า จะหาน้ำที่ไหนมารดต้นไม้ดี เรามีวิธีมาแนะนำค่ะ ดินดีมีชัยไปกว่าครึ่ง วัสดุปลูกที่มีอินทรียวัตถุสูง อย่างปุ๋ยคอก เศษใบไม้ผุ หรือเศษพืชผักที่หมักเองนั้นช่วยเก็บกักน้ำได้ดีกว่า ทำให้ไม่ต้องรดน้ำบ่อย เก็บรักษาความชื้นในดินกันเถอะ การใช้วัสดุคลุมหน้าดินอย่างน้อย 75 มิลลิเมตรช่วยลดการระเหยของน้ำได้ถึง 75 เปอร์เซ็นต์ จึงไม่ต้องรดน้ำบ่อย ทั้งยังช่วยลดการเกิดวัชพืช รักษาหน้าดินและทำให้อากาศในสวนเย็นกว่าอยู่ข้างนอก ปลูกพืชที่ใช้น้ำน้อยก็ช่วยได้ พืชใช้น้ำน้อย อย่าง แคคตัส กุหลาบหิน พญาไร้ใบ จันทน์ผา อากาเว่ สลัดได หรือเสมา ซึ่งทนทานต่อสภาวะแห้งแล้งได้ดี ไม่ต้องรดน้ำบ่อยก็เติบโตได้ สวนแขวนแสนประหยัด ทางเลือกของคนมีพื้นที่น้อย (คนมีพื้นที่ขนาดอื่นๆ ก็ใช้ได้) โดยปลูกต้นไม้ในกระถางแล้วห้อยต่อกัน หรือใช้กระถางแขวนไว้เหนือกระบะปลูกต้นไม้ เมื่อรดน้ำน้ำจะไหลลงมายังต้นไม้ด้านล่าง ช่วยประหยัดน้ำได้อีกแรง สวนในขวดแก้ว (Terrarium) และบอนไซหรือไม้แคระ เหมาะกับคนอยู่คอนโดที่มีแค่ระเบียงเล็ก ๆ สวนในขวดเป็นระบบปิดที่จำลองระบบนิเวศทางธรรมชาติไว้ โดยรดน้ำครั้งแรกครั้งเดียว แล้วปิดฝาขวดไว้ จากนั้นก็ไม่ต้องรดน้ำอีกเลย เก็บกักน้ำฝนไว้ใช้ หาภาชนะรองรับแล้วกักไว้ ใช้ได้ทั้งในบ้านและสวน ช่วยลดการใช้น้ำประปาและลดการชะล้างหน้าดินได้ ถ้าทำกันเยอะ ๆ จะช่วยลดภาวะน้ำท่วมขาดการระบายได้ นำน้ำเก่ามาใช้ ใหม่ (Water […]
Read More
