เมื่อลงมือปลูกผักสวนครัว สิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ก็คือศัตรูพืช ทั้งแมลงและสัตว์ต่าง ๆ ที่คอยดูดกินน้ำเลี้ยงและกัดกินใบผัก หากระบาดหนัก ต้องใช้ สมุนไพรไล่แมลงสูตรร้อนแรง สมุนไพรไล่แมลง
โรคที่คอยคุกคาม ส่งผลให้ผักของเราแคระแกร็นหรือเจริญเติบโตได้ไม่เต็มที่ ใบผักที่ควรอวบเขียวก็กลายเป็นรูและเหี่ยวแห้ง ผลที่ควรเต่งตึงก็ถูกเจาะทำลายให้ท้อใจ แต่ก็ไม่อยากใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช แล้วจะมีวิธีใดบ้างที่ช่วยไล่แมลงร้ายได้อย่างปลอดภัย ไร้สารตกค้าง
หนังสือ My Little Farm Vol.6 สมุนไพรไล่แมลง ทำใช้เองแบบง่าย ๆ เรียบเรียงโดย อาจารย์เกศศิรินทร์ แสงมณี จากสาขาวิชาเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร มีคำตอบจากประสบการณ์ตรงโดยเน้นใช้สมุนไพรใกล้ตัวที่หาได้ง่าย มาสกัดสารออกฤทธิ์ป้องกันและกำจัดแมลงด้วยวิธีการต่าง ๆ ซึ่งไม่เพียงทำใช้เองเท่านั้น แต่ยังต่อยอดเป็นอาชีพเสริมได้อีกด้วย
พืชบางชนิด เช่น ผักชี หอมแบ่ง หอมเป หอมหัวใหญ่ สะระแหน่ ตะไคร้ นอกจากบริโภคในชีวิตประจำวันแล้ว ยังใช้เป็นสมุนไพรไล่แมลงได้ด้วย โดยอาจปลูกเป็นแนวป้องกันหรือปลูกผสมผสานในแปลงเดียวกับผักชนิดอื่นก็ได้ เมื่อแมลงศัตรูได้กลิ่นก็จะไม่เข้ามากัดกินผัก นอกจากนี้ ยังนำมาสกัดด้วยวิธีการต่าง ๆ แล้วใช้ป้องกันกำจัดแมลงได้ โดยเฉพาะการทำน้ำสกัดหรือน้ำหมักสมุนไพร เนื่องจากวิธีนี้ใช้อุปกรณ์น้อย ทำง่าย และให้ผลลัพธ์อย่างน่าพอใจ
พืชสมุนไพรหลายชนิดเป็นผักสวนครัวที่หาได้ง่าย โดยอาจเลือกใช้สมุนไพรชนิดใดชนิดหนึ่ง หรือใช้ร่วมกันหลายชนิดก็ได้ เช่น การนำสมุนไพรที่มีรสเผ็ดร้อนและมีน้ำมันหอมระเหย อาทิ ขมิ้น ไพล กระเทียม หอม พริก พริกไทย ขิง ข่า ตะไคร้ กระชาย ดีปลี ช้าพลู ยี่หร่า กะเพรา โหระพา ผักแขยง ผักแพว และกานพลู อย่างละ 1 กำมือ ตำให้ละเอียด ผสมกันแล้วแช่น้ำพอท่วม หมักทิ้งไว้ 24 ชั่วโมง กรองเฉพาะน้ำสกัดมาใช้โดยผสมกับน้ำในอัตรา 1 ต่อ 3 แล้วฉีดพ่นต้นผักไล่แมลงต่าง ๆ ได้ผลดี
สมุนไพรไล่แมลงสูตร ร้อนแรง
น้ำหมักสูตรนี้ใช้สมุนไพรที่มีรสเผ็ดร้อนและมีกลิ่นของน้ำมันหอมระเหยเป็นวัตถุดิบหลัก ซึ่งแต่ละชนิดล้วนมีสรรพคุณช่วยขัดขวางการดูดกินอาหารและยับยั้งการเจริญเติบโตของแมลงหลายชนิด ทั้งแมลงปากกัด แมลงปากดูด ช่วยไล่ผีเสื้อไม่ให้มาวางไข่ และทำให้ไข่แมลงฝ่อ รวมถึงช่วยกำจัดเชื้อราและแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุโรคพืชได้
วัตถุดิบ
- กะเพรา โหระพา ตะไคร้ แมงลัก พริก สะระแหน่ ใบมะกรูด กระชาย อย่างละ 1 กำมือ
- หัวหอม 3 หัว
- กระเทียม 1 หัว
- ข่า 1 แง่ง
- เมล็ดพริกไทยแห้ง 1 ช้อนชา
- พริกแกงเผ็ด 2 ช้อนโต๊ะ
- น้ำส้มสายชู 2 ช้อนโต๊ะ
- น้ำเปล่า 1 ลิตร
อุปกรณ์
มีด เขียง ครกหรือเครื่องปั่น ช้อน โหลหรือถังพลาสติกที่มีฝาปิด ตะกร้าตาถี่หรือกระชอนสำหรับกรอง
วิธีทำ
- หั่นสมุนไพรที่มีขนาดใหญ่ ได้แก่ ข่า กระชาย ตะไคร้ และหัวหอม ให้เป็นชิ้นเล็ก ๆ จะช่วยให้ตำหรือปั่นได้ง่ายขึ้น
- นำสมุนไพรทั้งหมดมาตำหรือปั่นรวมกันให้ละเอียด พร้อมคลุกเคล้าให้เข้ากัน
- ตักส่วนผสมสมุนไพรทั้งหมดใส่ในโหล
- ใส่พริกแกงเผ็ดและน้ำส้มสายชู
- เติมน้ำเปล่าแล้วคนให้เข้ากัน จากนั้นปิดฝาให้สนิท หมักทิ้งไว้ 1 คืน
- กรองเฉพาะน้ำสกัดมาใช้ไล่แมลง
การนำไปใช้
น้ำหมักสูตรนี้ไม่ควรเก็บไว้นาน เพราะจะทำให้มีกลิ่นบูดเน่าและสารสกัดสมุนไพรเสื่อมคุณภาพได้ จึงต้องใช้ให้หมดในคราวเดียว โดยนำน้ำสกัดสมุนไพรที่กรองได้ทั้งหมดมาผสมกับน้ำ 10 ลิตร ใช้ฉีดพ่นต้นผักในช่วงเย็นเมื่อไม่มีแสงแดดทุก 7-10 วัน เพื่อป้องกันแมลงศัตรูพืช แต่หากมีแมลงระบาดมากให้ฉีดพ่นทุก 3-5 วัน ส่วนกากสมุนไพรที่เหลือนำมาทำปุ๋ยหมัก หรือใส่บริเวณโคนต้นไม้แล้วกลบลงดิน จะช่วยป้องกันแมลงในดินได้อีกทางหนึ่ง
Tips
- ถ้าต้องการเก็บน้ำหมักสมุนไพรไว้ให้ใช้ได้นานขึ้น ให้เติมสารสกัด เช่น น้ำส้มสายชู เหล้าขาว แอลกอฮอล์ หรือนำน้ำหมักไปต้ม จะช่วยให้เก็บน้ำหมักได้นานเป็นเดือน
- ถ้าไม่มีพริกแกงเผ็ด อาจใช้พริกแกงป่นหรือพริกป่นแทนได้ แต่ความเผ็ดร้อนจะสู้พริกแกงเผ็ดไม่ได้
- ขณะฉีดพ่นต้องระมัดระวังไม่ให้น้ำหมักสมุนไพรสัมผัสผิวหนังโดยตรง เพราะจะทำให้เกิดการระคายเคือง แสบร้อน และเป็นผื่นคัน
อย่างไรก็ตาม การใช้สมุนไพรไล่แมลงต้องรู้สรรพคุณของสมุนไพรแต่ละชนิด เพื่อการนำมาใช้อย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพสูงสุด แต่การใช้สมุนไพรไล่แมลงเพียงอย่างเดียวไม่ได้การันตีว่าผลผลิตที่ได้จะสวยงามและมีคุณภาพ ดังนั้น ผู้ปลูกควรใช้หลายวิธีผสมผสานกัน ไม่ว่าจะเป็นการเขตกรรม เริ่มจากการเตรียมดินปลูกให้ดี ปลูกพืชหมุนเวียนสลับไปมาในแต่ละปี ปลูกพืชล่อแมลง เป็นต้น
รวมถึงการเก็บและทำลายแมลงศัตรูพืชโดยการบี้หรือตี การใช้กับดักแมลงรูปแบบต่าง ๆ การปลูกพืชในมุ้งตาข่ายเพื่อกีดขวางแมลง การใช้ชีววิธี ให้สิ่งมีชีวิตช่วยกำจัดสิ่งมีชีวิตด้วยกัน เช่น การใช้เชื้อแบคทีเรียบีทีกำจัดหนอนใยผัก หนอนคืบ หนอนผีเสื้อ ซึ่งปลอดภัยต่อแมลงศัตรูธรรมชาติและแมลงที่เป็นประโยชน์อื่น ๆ
แต่สิ่งสำคัญที่จะขาดไม่ได้ก็คือ ความใส่ใจ ต้องหมั่นตรวจแปลงอยู่เสมอ เพื่อจะได้ป้องกันแมลงร้ายได้อย่างทันท่วงที หากทำได้เช่นนี้ รับรองว่าแมลงศัตรูพืชจะไม่ใช่เรื่องใหญ่อีกต่อไป
สามารถอ่านวิธีทำและใช้น้ำหมักสมุนไพรไล่แมลงสูตรอื่น ๆ ซึ่งแต่ละสูตรผ่านการทดลองแล้วว่าดีจริง!! ได้เพิ่มเติมในหนังสือ My Little Farm Vol.6 สมุนไพรไล่แมลง ทำใช้เองแบบง่าย ๆ เรียบเรียงโดย เกศศิรินทร์ แสงมณี
เรื่อง : อังกาบดอย
ภาพ : ธนกิตติ์ คำอ่อน
เรื่องที่น่าสนใจ
