แม้ว่าถ่าน Biochar จะไม่ใช่นวัตกรรมใหม่ของโลกที่เพิ่งถูกคิดค้นขึ้น หากแต่ถูกใช้ประโยชน์ด้านการเกษตรมายาวนานตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน
แต่สำหรับเมืองไทยกระแสตื่นตัวและการให้ความสำคัญกับวัสดุปรับปรุงโครงสร้างดินชนิดนี้ กลับเพิ่งเริ่มเกิดแรงกระเพื่อม ที่ปลุกกระแสถ่านไบโอชาร์ให้เป็นที่สนใจในวงการเกษตร ซึ่งไม่ใช่แค่มีประโยชน์ต่อดินและพืช แต่ยังเป็นส่วนหนึ่งในการลดปัญหาการเกิดก๊าซเรือนกระจก และช่วยลดสาเหตุของ pm 2.5 ปัญหาฝุ่นควันที่เป็นเรื่องใหญ่ของเมืองไทยได้อีกด้วย
Biochar by bid ถ่านชีวภาพสำหรับปรับปรุงดินที่คิดค้นขึ้นภายใต้ BAFS Innovation Development ผู้เชี่ยวชาญในเรื่อง Innovation และ Digital โดยเล็งเห็นถึงประโยชน์ที่ได้จากกระบวนผลิตไบโอชาร์ที่ทั้งช่วยลดปริมาณขยะทางการเกษตร ประโยชน์ในด้านสิ่งแวดล้อมจากตัวถ่านชีวภาพ เป็นมีประโยชน์ต่อดินที่เป็นรากฐานของทุกสิ่งบนโลก ไปจนถึงประโยชน์ที่ส่งต่อไปยังพืชผักและส่งผลดีไปยังเกษตรกรผู้ปลูกโดยตรง
“ไบโอชาร์เป็นเสมือนทองสีดำของชาวเกษตรกร เราพยายามสร้างการรับรู้ให้คนไทย รู้จักกับถ่านไบโอชาร์ให้มากขึ้นครับ ซึ่งเขามีประโยชน์ในการทำเกษตรเยอะมากๆ แล้วยังส่งผลดีต่อสิ่งแวดล้อมของเมืองไทยด้วย เพราะเราพิจารณาจากต้นต่อวัตถุดิบในการผลิตถ่านไบโอชาร์หลักๆ คือ Waste พวกชีวมวล อย่างเช่น เศษไม้ ที่เกิดจากการตัดแต่งหรือตัดทิ้ง แกลบ กะลามะพร้าว เพราะฉะนั้นสิ่งที่เกิดขึ้นก็คือ Biochar by bid เกิดจากการลดขยะโดยนำมาผ่านกระบวนการไพโรไลซิส ที่ผ่านการวิจัยคิดค้นจนได้ความแตกต่างที่มากกว่าถ่านชีวภาพทั่วไปครับ” คุณสุรวิทย์ ยวงมณี ผู้อำนวยการฝ่ายนวัตกรรม bid เล่าที่มาก่อนขยายความให้รู้จักกับถ่าน Biochar by bid กันมากขึ้น
ถ่านไบโอชาร์คืออะไร?
ถ่านชีวภาพ หรือ ถ่านไบโอชาร์ (Biochar) เป็นผลิตภัณฑ์ที่ใช้ในการปรับปรุงดินที่ได้จากกระบวนการย่อยสลายเชิงความร้อนที่เรียกว่าไพโรไลซิส (Pyrolysis) ของชีวมวลหรือสารอินทรีย์ ซึ่งจะขออธิบายทั้ง 2 ส่วนให้เข้าใจแบบง่ายๆ คือ
ชีวมวล หรือ สารอินทรีย์ เป็นสารประกอบของสิ่งมีชีวิตที่ย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ เช่น กิ่งไม้ ใบไม้ เศษวัสดุเหลือทิ้งจากการเกษตร มูลสัตว์ เป็นต้น
ไพโรไลซิส (Pyrolysis) เป็นกระบวนการให้ความร้อนโดยจํากัดอากาศหรือปราศจากอากาศ ต่างจากการเผาที่ต้องมีอากาศเป็นองค์ประกอบ ทำให้ถ่านชีวภาพแตกต่างจากถ่านหุงต้มในครัวเรือน ขบวนการไพโรไลซิส มีอยู่ 2 วิธีคือ การแยกสลายด้วยความร้อนแบบช้า (Slow Pyrolysis) คือ การเผาไหม้ด้วยการแยกสลายสารอินทรีย์แบบช้า ๆ ใช้ระยะเวลาเป็นชั่วโมงและใช้อุณหภูมิระหว่าง 350-600 องศาเซลเซียส ในสภาวะที่ไม่มีออกซิเจน ส่วนอีกวิธีคือการแยกสลายด้วยความร้อนแบบเร็ว (Fast Pyrolysis) ที่ใช้ระยะเวลาในการเผาไหม้เป็นวินาทีใช้อุณหภูมิในการเผาตั้งแต่ 500-1,000 องศาเซลเซียส ทั้ง 2 วิธีการนี้จะได้ผลผลิตที่แบ่งเป็น 3 ส่วน ได้แก่ น้ำมัน ก๊าซ และถ่านชีวภาพ
นอกจากนั้นผลพลอยได้จากกระบวนการนี้ยังได้กรดไพโรลิกเนียส (Pyroligneous acid) หรือน้ำส้มควันไม้ซึ่งใช้ประโยชน์ในการทำเกษตรอีกด้วย
“รูพรุน” หัวใจสำคัญของถ่านไบโอชาร์
ชีวมวลที่ผ่านกระบวนการไพโรไลซิสจะถูกไล่ความชื้น ไล่สารอินทรีย์ ด้วยความร้อนเมื่อจบกระบวนการน้ำหนักของชีวมวลก็จะหายไปด้วยจะได้ผลผลิตของไบโอชาร์ 30% ที่เต็มไปด้วยรูพรุนขนาดเล็ก คล้ายฟองน้ำที่ละเอียดมากๆ มีน้ำหนักเบา หากกระทบกันจะเกิดเสียงใส แตกต่างจากถ่านหุงต้มทั่วไปอย่างเห็นได้ชัด รูพรุนที่เกิดขึ้นจากกระบวนการไพโรไลซิสจะเต็มไปด้วยประสิทธิภาพการดูดซับสิ่งต่างๆ ทั้งธาตุอาหารของพืช เป็นที่อยู่ของจุลินทรีย์ในดิน เพิ่มการอุ้มน้ำ ยิ่งรูพรุนละเอียดมากยิ่งดูดซับได้มาก
“สิ่งที่หายไปจากชีวมวล หลักๆ คือความชื้นและสารอินทรีย์ แต่สิ่งที่ยังหลงเหลืออยู่คือ คาร์บอนคงตัว (Fixed Carbon) ซึ่งเป็นคาร์บอนคงที่มีประโยชน์ ทำหน้าที่ดูดซับและกักเก็บคาร์บอนไดออกไซด์ ยิ่งตัวเลขสูงยิ่งดี ซึ่ง Biochar by bid อยู่ที่ 78% เลยครับ ปกติถ้าตามวัฏจักรหากเราปล่อยให้ต้นไม้เน่าสลายหรือเผา เขาก็จะปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์มา 100% แต่ถ้าเราเอาขั้นตอนไพโลไรซิสหรือการผลิตไบโอชาร์ไปคั่นเขาหายไปกว่า 50% โดยขณะใช้ไบโอชาร์ เขาจะทำหน้าที่เสมือนอ่างคาร์บอนธรรมชาติ ช่วยลดการปลดปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์สู่ชั้นบรรยากาศและยังช่วยให้พืชดูดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์กลับมาในกระบวนการสังเคราะห์แสงได้อีก เรียกว่า Biochar by bid สามารถดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์ได้เกือบ 100% เลยครับ” คุณสุรวิทย์เล่าเพิ่มเติม
ประโยชน์ที่ดีต่อดินและต้นไม้
หน้าที่หลักของถ่านไบโอชาร์คือปรับปรุงคุณภาพดินให้มีความสมดุล มีโครงสร้างที่สมบูรณ์ ด้วยหลากหลายประโยชน์ที่เกิดขึ้นในรูพรุนขนาดเล็กจำนวนมาก ได้แก่
1 | เป็นบ้านของจุลินทรีย์ ตามธรรมชาติจุลินทรีย์ในดินจะมีทั้งดีและไม่ดี ซึ่งทั้ง 2 ชนิดล้วนต้องการที่อยู่อาศัยและอยู่อย่างสมดุลตามธรรมชาติ รูพรุนขนาดเล็กของถ่านไบโอชาร์จะเป็นที่อยู่ให้กับจุลินทรีย์เหล่านั้นทำให้เกิดระบบนิเวศที่สมบูรณ์ในดิน
2 | เพิ่มประสิทธิภาพในการอุ้มน้ำ หากรดน้ำต้นไม้แล้วเกิดปัญหาวัสดุปลูกหรือดินปลูกไม้อุ้มน้ำ นั่นเป็นเพราะโครงสร้างของดินยังไม่ดีพอ รูพรุนขนาดเล็กของถ่านไบโอชาร์จะทำหน้าที่ดูดซับน้ำเอาไว้ ลดการระเหย ช่วยให้พืชได้รับความชื้นอย่างต่อเนื่อง
3 | ยึดอายุธาตุอาหารของพืชให้อยู่ในดินนานขึ้น เมื่อเติมธาตุอาหารหรือปุ๋ยเข้าไปในดินรูพรุนจะทำหน้าที่เหมือนฟองน้ำ ดูดซับธาตุอาหารเหล่านั้นไว้ไม่ให้ซะล้างไปกับน้ำที่รดต้นไม้ รากต้นไม้ที่อยู่ในดินก็จะดูดซับธาตุอาหารเหล่านั้นได้อย่างสม่ำเสมอ
4 | ปรับ pH ในดินให้สมดุล โดยทั่วไปค่า pH ที่เหมาะสมสำหรับปลูกพืชจะอยู่ที่ 6-6.5 หรือเป็นกรดอ่อนๆ พืชจะสามารถดึงธาตุอาหารไปใช้ได้มากที่สุด ถ่านไบโอชาร์มีความเป็นด่างจึงช่วยปรับสภาพความเป็นกรดด่างของดินได้ ทำหน้าที่ลดความเป็นกรดในกรณีที่ดินมีความเป็นกรดสูง
5 | ช่วยให้ต้นไม้เติบโตได้ดี จากโครงสร้างดินที่สมบูรณ์ด้วยประโยชน์จากถ่านไบโอชาร์ จะส่งเสริมให้ระบบรากของต้นไม้ที่อยู่ในดินแข็งแรงและเติบโตได้ดียิ่งขึ้น ไม่ว่าจะเป็นพืชผักสวนครัว หรือไม้ประดับตกแต่ง
ใช้ปริมาณเท่าไหร่ถึงเรียกว่าพอดี
ถ่านไบโอชาร์มีความเป็นด่าง ปริมาณในการใส่จึงควรพิจารณาตามคุณภาพของดินและต้นไม้ หากดินเป็นกรดให้ปรับเพิ่มปริมาณการใส่ แต่หากดินมีค่า pH ที่เหมาะให้ใส่ตามสัดส่วนมาตรฐานอยู่ที่ 1 : 10 โดยใช้ถ่านไบโอชาร์ 1 ส่วนต่อดิน 10 ส่วน ใส่ได้ตั้งแต่ขั้นตอนการหมักดินสำหรับปลูกผัก หรือโรยบริเวณหน้าดินได้กรณีไม่สะดวกผสมคลุกกับดิน
ปลูกผัก หรือปลูกไม้ประดับ แบบไหนเหมาะกว่า
ด้วยคุณสมบัติของถ่านไบโอชาร์ที่ช่วยปรับปรุงโครงสร้างดิน โดยเฉพาะพื้นที่ที่ดินเสื่อมสภาพ ดินเปรี้ยวซึ่งมีความเป็นกรดสูง หากดินถูกปรับโครงสร้างให้สมบูรณ์แล้วจะสามารถปลูกพืชได้หลากหลายมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นไม้ใบ ไม้ดอก พืชผักสวนครัวทั้งผักกินใบและผักกินผล รวมไปถึงพืชเศรษฐกิจต่างๆ ทั้ง ข้าว อ้อย มันสำปะหลัง ไม้ผล เป็นต้น ถ่านไบโอชาร์จึงเหมาะกับพืชเกือบทุกชนิด
2 สูตรคุณภาพของถ่าน Biochar by bid
Biochar by bid ผลิตจากวัตถุดิบสำคัญคือเศษไม้วัสดุก่อสร้าง เฟอร์นิเจอร์ต่างๆ ที่มาจากแหล่งเดียวกันทั้งหมด เป็นไม้เนื้อแข็งซึ่งมีมวลชีวภาพหนาแน่น เนื้อไบโอชาร์จึงออกมาเป็นชิ้น อายุการใช้งานยาวนานขึ้น สำหรับพื้นที่เกษตรขนาดใหญ่ประกอบด้วย 2 สูตรสำหรับความต้องการใช้งานที่แตกต่าง
-สูตร100% ถ่านไบโอชาร์ 100% เน้นปรับปรุงดินให้กลับมาสมบูรณ์
-สูตรพรีเมียม ถ่านไบโอชาร์ผสมปุ๋ยมูลไส้เดือน สำหรับปรับปรุงดินและเพิ่มธาตุอาหารให้กับพืช มีส่วนผสมปุ๋ยมูลไส้ดือนคุณภาพที่อุดมไปด้วยธาตุอาหารที่จำเป็นต่อพืช
ช่องทางจำหน่าย
Line Official Account : @biocharbybid
Inbox Facebook Fanpage : https://www.m.me/biocharbybid
Shopee : https://shopee.co.th/biocharbybid
