ประเทศไทยเป็นแหล่งปลูกทุเรียนที่สำคัญของโลก โดยมี สายพันธุ์ทุเรียน หลากหลายสายพันธุ์ในแต่ละภูมิภาคตั้งแต่เหนือจรดใต้ ซึ่งแต่ละพื้นที่มีสภาพภูมิอากาศและดินที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของทุเรียน ทำให้ทุเรียนไทยในแต่ละพื้นที่มีรสชาติและลักษณะเฉพาะที่โดดเด่น
สายพันธุ์ทุเรียน ในไทย มีหลากหลายมากกว่า 200 สายพันธุ์ โดยแบ่งออกเป็น 6 กลุ่มหลัก ได้แก่ กลุ่มกำปั่น กลุ่มก้านยาว กลุ่มทองย้อย กลุ่มกบ กลุ่มลวง และกลุ่มเบ็ดเตล็ด ซึ่งส่วนใหญ่เป็นทุเรียนพันธุ์พื้นบ้านหลากหลายสายพันธุ์ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ทั้งในด้านรสชาติ รูปทรง และกลิ่นหอม เป็นพันธุ์โบราณที่สืบทอดกันมาในแต่ละท้องถิ่น แม้บางสายพันธุ์จะหายาก แต่ยังคงมีการอนุรักษ์และปลูกอยู่ในบางพื้นที่มาเนิ่นนาน ในจังหวัดไหนปลูกทุเรียนพันธุ์อะไรมาเนิ่นนานบ้าง และช่วงเดือนไหนจะเริ่มมีผลผลิตออกสู่ตลาดให้ชาวทุเรียน Lover ได้ลองลิ้มชิมรส เรารวบรวมมาให้
ไทม์ไลน์ทุเรียนไทย สายพันธุ์ทุเรียน ที่สุกในแต่ละเดือน
การปลูกทุเรียนมีปัจจัยที่สำคัญต่อการเจริญเติบโตหลายอย่าง ต้องเริ่มจากการเลือกพื้นที่ที่เหมาะสม เช่น ดินร่วนปนทรายที่มีการระบายน้ำดี และอากาศร้อนชื้นที่ไม่แฉะเกินไป พร้อมทั้งใช้ต้นกล้าพันธุ์ดีที่ผ่านการตอนกิ่งหรือทาบกิ่ง เพื่อเร่งการออกดอกและให้ผลผลิตเร็ว การดูแลหลังปลูก เช่น การให้น้ำสม่ำเสมอ การใส่ปุ๋ยที่เหมาะสม และการตัดแต่งกิ่งอย่างถูกวิธี จะช่วยส่งเสริมการเจริญเติบโตของต้นทุเรียนให้แข็งแรงและติดผลดี
ในช่วงการออกดอกและติดผล ทุเรียนต้องการแมลงผสมเกสร เช่น ผึ้ง เพื่อเพิ่มอัตราการติดผลที่ดี การเก็บเกี่ยวจะเกิดขึ้นเมื่อผลทุเรียนสุกเต็มที่ โดยทั่วไปช่วงเก็บเกี่ยวจะอยู่ที่ 90-150 วันหลังดอกบาน ขึ้นอยู่กับพันธุ์ของทุเรียน สัญญาณสำคัญคือกลิ่นหอมเฉพาะตัวและเสียงกรอบเมื่อเคาะผล ช่วงเวลาในการเก็บเกี่ยวก็ขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อมในปีนั้นๆ ซึ่งแต่ละปีก็อาจจะเก็บเกี่ยวไม่ตรงกัน

จังหวัดไหนปลูกทุเรียนพันธุ์อะไรบ้าง





สายพันธุ์ทุเรียนที่ปลูกในไทย
1. หมอนทอง
- ลักษณะผล: ผลใหญ่ ทรงยาว มีบ่าผล ปลายผลแหลม หนามแหลมสูง ฐานหนามเป็นเหลี่ยม ระหว่างหนามใหญ่มีหนามเล็กแซม (เรียกว่า “เขี้ยวงู”) ก้านผลใหญ่แข็งแรง
- เนื้อ: เนื้อหนาสีเหลืองอ่อน ละเอียด ค่อนข้างแห้ง ไม่แฉะ รสหวานมัน เมล็ดน้อยและลีบเป็นส่วนใหญ่ กลิ่นไม่แรง
- อายุเก็บเกี่ยว: ประมาณ 140–150 วันหลังดอกบาน ช่วงเดือนพฤษภาคม-สิงหาคม
- แหล่งที่ปลูก: จันทบุรี, ระยอง, ตราด, ชุมพร, สุราษฎร์ธานี, นครศรีธรรมราช, กาญจนบุรี, ราชบุรี, นนทบุรี, ศรีสะเกษ, ปราจีนบุรี
2. ชะนี
- ลักษณะผล: ขนาดปานกลางถึงใหญ่ ทรงหวด (กลางผลป่อง หัวเรียว ก้นตัด) ร่องพูค่อนข้างลึก ขั้วผลใหญ่และสั้น
- เนื้อ: ละเอียด สีเหลืองจัดเกือบเป็นสีจำปา รสหวานมัน มีกลิ่นหอม เมล็ดค่อนข้างเล็ก
- อายุเก็บเกี่ยว: ประมาณ 100–105 วันหลังดอกบาน ช่วงเดือนพฤษภาคม-มิถุนายน ถือเป็นทุเรียนพันธุ์กลางฤดูกาล
- แหล่งที่ปลูก: จันทบุรี, ระยอง, ชุมพร, นครศรีธรรมราช, ชุมพร, สุราษฎร์ธานี
3. ก้านยาว
- ลักษณะผล: ขนาดปานกลาง ทรงกลม พูเต็ม หนามเล็กถี่สม่ำเสมอ ก้านผลใหญ่และยาวกว่าพันธุ์อื่นๆ
- เนื้อ: ละเอียด สีเหลืองหนาปานกลาง รสหวานมัน เมล็ดค่อนข้างใหญ่
- อายุเก็บเกี่ยว: ประมาณ 120–135 วันหลังดอกบาน ช่วงเดือนมิถุนายน-กรกฎาคมแหล่งที่ปลูก: นนทบุรี โดยเฉพาะอำเภอบางกรวย, ระยอง, จันทบุรี, ตราด
4. กระดุมทอง
- ลักษณะผล: ผลค่อนข้างกลมแบน โคนใหญ่ปลายเรียว หนามสั้นถี่ ร่องพูตื้น
- เนื้อ: ละเอียด ไม่มีเส้นใย กลิ่นอ่อน รสมันมากกว่าหวาน
- อายุเก็บเกี่ยว: ประมาณ 90–100 วันหลังดอกบาน เป็นพันธุ์ที่เก็บเกี่ยวได้เร็วกว่าพันธุ์อื่นๆ ช่วงเดือนพฤษภาคม-มิถุนายน
- แหล่งที่ปลูก: นนทบุรี, ระยอง, จันทบุรี, ตราด
5. พวงมณี
- ลักษณะผล: รูปรี ปลายผลแหลม ฐานผลป้าน หนามนูนปลายแหลม
- เนื้อ: ละเอียด ไม่มีเส้นใย กลิ่นอ่อน รสหวานมันพอดี
- อายุเก็บเกี่ยว: ประมาณ 100–110 วันหลังดอกบาน ช่วงเดือนพฤษภาคม-กรกฎาคม
- แหล่งที่ปลูก: จันทบุรี, ระยอง, ตราด, ชุมพร, สุราษฎร์ธานี
- ลักษณะผล: คล้ายหมอนทอง แต่มีความหวานมันจัดกว่า
- เนื้อ: สีเหลืองเข้ม มีกลิ่นหอม ไม่เละหรือแฉะ รสหวานมันคงที่
- อายุเก็บเกี่ยว: ประมาณ 120–130 วันหลังดอกบาน ช่วงเดือนมิถุนายน-สิงหาคม
- แหล่งที่ปลูก: นนทบุรี
- ลักษณะผล: ค่อนข้างกลม ขนาดเล็ก น้ำหนัก 1–3 กิโลกรัม
- เนื้อ: สีเหลืองเข้ม เนื้อเหนียวละเอียด ไม่เละ รสหวานมัน กลิ่นหอมอ่อนๆ
- อายุเก็บเกี่ยว: ประมาณ 100–110 วันหลังดอกบาน ช่วงเดือนกรกฎาคม-สิงหาคม
- แหล่งที่ปลูก: อุตรดิตถ์ อำเภอลับแล, พิษณุโลก
8. กบสุวรรณ
- ลักษณะผล: ทรงกลมรี หนามโค้งงอ
- เนื้อ: สีเหลืองอ่อน เนื้อเนียนละเอียด รสหวานเข้มข้น กลิ่นหอมแรง
- ช่วงเก็บเกี่ยว: ประมาณ 100–110 วันหลังดอกบาน ช่วงปลายเดือนพฤษภาคม-กลางเดือนกรกฎาคม
- แหล่งที่ปลูก: นนทบุรี
9. กบหัวล้าน
- ลักษณะผล: ทรงกลม หนามสั้นถี่
- เนื้อ: สีเหลืองอ่อน รสหวานมัน กลิ่นหอมอ่อน
- ช่วงเก็บเกี่ยว: ประมาณ 100–110 วันหลังดอกบาน ช่วงปลายเดือนพฤษภาคม-กลางเดือนกรกฎาคม
- แหล่งที่ปลูก: นนทบุรี
10. กบชายน้ำ
- ลักษณะผล: ทรงรี หนามโค้งงอ
- เนื้อ: สีเหลืองเข้ม เนื้อเนียนละเอียด รสหวานมัน กลิ่นหอมแรง
- ช่วงเก็บเกี่ยว: ประมาณ 100–110 วันหลังดอกบาน ช่วงปลายเดือนพฤษภาคม-กลางเดือนกรกฎาคม
- แหล่งที่ปลูก: นนทบุรี, ปราจีนบุรี
11. กบพิกุล
- ลักษณะผล: ทรงกลม หนามสั้นถี่
- เนื้อ: สีเหลืองอมส้ม เนื้อเหนียวเนียนละเอียด รสหวานมัน กลิ่นหอมอ่อน
- ช่วงเก็บเกี่ยว: ประมาณ 100–110 วันหลังดอกบาน ช่วงปลายเดือนพฤษภาคม-กลางเดือนกรกฎาคม
- แหล่งที่ปลูก: นนทบุรี
12. ลวงทอง
- ลักษณะผล: ทรงกระบอก หนามเว้า
- เนื้อ: สีเหลืองเข้ม รสหวานมัน กลิ่นหอมแรง
- ช่วงเก็บเกี่ยว: ประมาณ 100–110 วันหลังดอกบาน ช่วงเดือนพฤษภาคม-กรกฎาคม
- แหล่งที่ปลูก: นนทบุรี
13. ชมพูศรี
- ลักษณะผล: ทรงกลมรี หนามเว้า
- เนื้อ: สีชมพูอ่อน รสหวานมัน กลิ่นหอมอ่อน
- ช่วงเก็บเกี่ยว: ประมาณ 100–110 วันหลังดอกบาน ช่วงเดือนพฤษภาคม-กรกฎาคม
- แหล่งที่ปลูก: นนทบุรี
14. ลวง
- ลักษณะผล: ทรงกระบอก หนามเว้า
- เนื้อ: สีเหลืองเข้ม รสหวานมัน กลิ่นหอมแรง
- ช่วงเก็บเกี่ยว: ประมาณ 100–110 วันหลังดอกบาน ช่วงเดือนพฤษภาคม-กรกฎาคม
- แหล่งที่ปลูก: นนทบุรี
15. ย่ำมะหวาด
- ลักษณะผล: ทรงกลมรี หนามเว้า
- เนื้อ: สีเหลืองอ่อน รสหวานมัน กลิ่นหอมอ่อน
- ช่วงเก็บเกี่ยว: ประมาณ 100–110 วันหลังดอกบาน ช่วงเดือนพฤษภาคม-กรกฎาคม
- แหล่งที่ปลูก: นนทบุรี
- 16. ทองสุก
- ลักษณะผล: ทรงกลมรี หนามนูน
- เนื้อ: สีเหลืองเข้ม รสหวานมัน กลิ่นหอมแรง
- ช่วงเก็บเกี่ยว: ประมาณ 100–110 วันหลังดอกบาน ช่วงเดือนพฤษภาคม-กรกฎาคม
- แหล่งที่ปลูก: นนทบุรี, จันทบุรี
17. ก้านยาวสีนาค
- ลักษณะผล: ทรงกลมรี หนามนูน
- เนื้อ: สีเหลืองอ่อน รสหวานมัน กลิ่นหอมอ่อน
- ช่วงเก็บเกี่ยว: ประมาณ 100–110 วันหลังดอกบาน ช่วงปลายเดือนพฤษภาคม-กลางเดือนกรกฎาคม
- แหล่งที่ปลูก: นนทบุรี
18. ชายมะไฟ
- ลักษณะผล: ทรงขอบขนาด หนามตรง
- เนื้อ: สีเหลืองเข้ม รสหวานมัน กลิ่นหอมแรง
- ช่วงเก็บเกี่ยว: ประมาณ 100–110 วันหลังดอกบาน ช่วงเดือนพฤษภาคม-กรกฎาคม
- แหล่งที่ปลูก: นนทบุรี
19. กำปั่นเดิม
- ลักษณะผล: ทรงขอบขนาด หนามตรง
- เนื้อ: สีเหลืองอ่อน รสหวานมัน กลิ่นหอมอ่อน
- ช่วงเก็บเกี่ยว: ประมาณ 100–110 วันหลังดอกบาน
- แหล่งที่ปลูก: นนทบุรี
20. กำปั่นเหลือง
- ลักษณะผล: ทรงขอบขนาด หนามตรง
- เนื้อ: สีเหลืองเข้ม รสหวานมัน กลิ่นหอมแรง
- ช่วงเก็บเกี่ยว: ประมาณ 100–110 วันหลังดอกบาน
- แหล่งที่ปลูก: นนทบุรี
นอกจากนี้ จังหวัดนนทบุรี ยังเป็นจังหวัดที่ปลูกทุเรียนพื้นบ้านไว้อีกหลากหลายสายพันธุ์ เช่น ปิ่นทอง ทองย้อยฉัตร ฉัตร แดงรัศมี เม็ดในยายปราง ดาวกระจาย นกกระจิบ ชมพูมรกต ศรีบางลาง บ่อทอง กบก้านสั้นหรือกบทองคำ ก้านยาวสาวสวย ไอ้เม่น ปาล์มทอง ชะอมทอง เพชรคลองยัน สาลิกา เป็นต้น
ที่มา: กรมส่งเสริมการเกษตร, กรมพัฒนาที่ดิน
เรื่อง : สรวิศ บุญประสพ
ภาพ : Paitong