สรุป วิธีตอนกิ่งต้นไม้ แสนง่าย แบบเข้าใจและทำตามได้ไม่ยาก

วิธีตอนกิ่งต้นไม้ เป็นวิธีขยายพันธุ์ ที่ใช้กับพืชได้หลายชนิด ไม่ว่าจะเป็น ฝรั่ง มะเฟือง มะนาว เลมอน ส้ม ลิ้นจี่ มะเดื่อฝรั่ง ทับทิม ชมพู่ มะม่วง นิยมทำบาดแผลด้วยการควั่นกิ่งจะออกรากได้ง่ายที่สุด

• อุปกรณ์การตอนกิ่งที่จำเป็น
• การตอนกิ่งมีกี่วิธี
  • การควั่นเปลือก
  • วิธีตอนกิ่ง ด้วยตุ้มตอน
  • วิธีตอนกิ่ง ด้วยถ้วยพลาสติกแทนตุ้มตอน

วิธีตอนกิ่ง (LAYERING) เป็นวิธีการขยายพันธุ์พืชวิธีหนึ่ง ที่ทำให้กิ่งพืชออกรากในขณะอยู่ติดกับต้นแม่ จากนั้นเมื่อกิ่งตอนนั้นออกรากดีแล้ว จึงตัดไปปลูกต่อไป โดยต้นใหม่ที่ได้จะมีลักษณะทางสายพันธุ์ เหมือนกับต้นแม่ทุกประการ แต่มีข้อเสียคือ ระบบรากของพืชไม่ค่อยแข็งแรง เนื่องจากไม่มีระบบรากแก้ว ส่วนใหญ่จะนิยมทำในฤดูฝน เพราะไม่ต้องคอยรดน้ำ โดยเลือกตอนกิ่งแก่ที่เจริญในปีที่แล้วหรือในปีเดียวกันก็ได้ แต่ต้องเป็นกิ่งที่แข็งแรง ไม่อ่อนหรือแก่เกินไป

อุปกรณ์การตอนกิ่งที่จำเป็น

• มีดตอนกิ่ง เป็นมีดที่มีด้านคมโค้งหรือตรง มีลักษณะปลายแหลม ปลายโค้งเล็กน้อย ใช้เพื่อการควั่นกิ่งที่ต้องการจะตอน ปัจจุบันมีการดัดแปลงคีม สำหรับควั่นกิ่ง ซึ่งสะดวกในการใช้งานมากขึ้น
• ตุ้มตอน ทำจากขุยมะพร้าวที่ดี เอาเส้นใยออกแล้ว ผ่านการแช่น้ำ 1 คืน บีบให้พอชื้น แล้วบรรจุในถุงพลาสติกขนาด 3 – 5 นิ้วหรือใหญ่กว่านั้น ขึ้นอยู่กับขนาดกิ่งที่ต้องการตอน ผูกปากถุงไว้ให้แน่น
• กาบมะพร้าว อาจใช้แทนตุ้มตอน แต่ต้องแช่น้ำจนนุ่ม ทุบแผ่เป็นแผ่น ตัดกว้าง 5 – 10 เซนติเมตร แช่น้ำไว้จนกว่าจะนำมาใช้งาน
• แผ่นพลาสติกใส ขนาดเท่ากาบมะพร้าว หรือใช้ถุงพลาสติกแทน
• เชือกพลาสติก สำหรับมัดแผ่นพลาสติกกับกาบมะพร้าวให้ติดกับกิ่งตอน
• ลวดตะกั่ว สำหรับวางขวางบนบาดแผล

วิธีตอนกิ่ง มีกี่วิธี

การควั่นเปลือก

1. เริ่มจากควั่นแผลบน ใช้มีดควั่นเปลือกตำแหน่งชิดใต้ข้อให้รอบกิ่ง โดยกดคมมีดเบา ๆ ให้ลึกเพียงสัมผัสเนื้อไม้ จากนั้นควั่นแผลล่างให้ห่างจากแผลบนลงมาประมาณเท่าเส้นรอบวงของกิ่ง หรือ 1.5 – 2.5 เซนติเมตร จะได้เป็นรอยวงแหวน 2 วง จากนั้นจึงกรีดเปลือกไม้ในแนวตั้งระหว่างแผลบนและล่าง แล้วลอกเปลือกออก
2. ถัดมาให้ใช้มีดขูดกิ่งบริเวณรอยควั่น โดยวางคมมีดหรือสันมีดให้ต่ำกว่ารอยควั่นบนเล็กน้อยและขูดลงมาข้างล่างทางเดียว เพื่อไม่ให้รอยควั่นด้านบนช้ำ เพราะเป็นตำแหน่งออกราก ถ้ารอยควั่นด้านบนช้ำจะไม่ออกราก การขูดต้องทำอย่างเบามือให้รอบกิ่งจนหมดความรู้สึกลื่นเมื่อสัมผัส

วิธีตอนกิ่ง ด้วยตุ้มตอน

1. เลือกกิ่งกึ่งแก่กึ่งอ่อนที่ปราศจากโรคและแมลง มีเส้นผ่านศูนย์กลาง 5 – 10 มิลลิเมตรหรือมากกว่า (ขนาดเท่าดินสอ) ยาวประมาณ 50 เซนติเมตร โดยหากเป็นกิ่งที่เจริญตั้งขึ้น จะออกรากดีกว่ากิ่งที่ทอดเอียงในแนวระนาบหรือกิ่งที่ห้อยลง แล้วทำแผลบนกิ่งให้ชิดใต้ข้อ แซะเปลือก รวมถึงขูดเยื่อเจริญที่เป็นเมือกลื่น ๆ ออก แล้วทาฮอร์โมนเร่งราก ที่รอยควั่นด้านบน

Tips กรณีที่ต้นพันธุ์ดีมีอายุมาก กิ่งไม่สวยจำเป็นต้องตัดกิ่ง เพื่อให้กิ่งชุดใหม่แตกออกมาเสียก่อน แล้วจึงสามารถทำการตอนบนดิ่งชุดใหม่นั้นได้

2. ใช้มีดผ่าตุ้มตอนให้แบะออก แล้วหุ้มบนบาดแผลของกิ่งตอน ให้ปลายตุ้มตอนอยู่ด้านล่าง มัดเชือกให้แน่นทั้งบนและล่างรอยแผล เพื่อไม่โยกคลอนและติดแนบแน่นกับกิ่ง เพราะถ้ามักไม่แน่นอาจทำให้การออกรากไม่ดีเท่าที่ควร
3. หลังจากทำการตอนกิ่งไปแล้ว ควรหมั่นดูแลตุ้มตอนให้มีความชื้นอยู่เสมอ โดยสังเกตดูความชื้นของตุ้มตอน ถ้ายังมีฝ้าไอน้ำจับอยู่ที่ผิวของพลาสติกภายในตุ้มตอน แสดงว่า ความชื้นยังมีอยู่ แต่ถ้าหากไม่มีฝ้าไอน้ำจับ จำเป็นต้องให้น้ำตุ้มตอนเพิ่มเติมแบบชื้น แต่ไม่แฉะ จนกว่ากิ่งตอนจะออกราก หรือถ้าหากพบแมลงเข้าทำลาย ควรฉีดพ่นด้วยสารเคมี
4. ประมาณ 2 – 3 สัปดาห์จะเริ่มแตกรากใหม่ และแทงผ่านวัสดุที่หุ้มภายในออกมาจนมองเห็นด้วยตาเปล่า เมื่อรากเปลี่ยนเป็นเหลืองแก่หรือสีน้ำตาล และปลายรากมีสีขาว จึงตัดแยกกิ่งตอนจากต้นแม่ แกะถุงพลาสติกตุ้มตอนออก ตัดแต่งใบและกิ่งออกทิ้งบ้างเพื่อลดการคายน้ำของใบให้มีปริมาณน้อยลง แล้วชำในถุงหรือกระถางให้ต้นสมบูรณ์ ปักหลักยึดไว้ให้แน่น ก่อนนำไปปลูกต่อ

วิธีตอนกิ่ง ด้วยถ้วยพลาสติก

1. เลือกกิ่งแม่ที่สมบูรณ์ แล้วควั่นกิ่งใต้ข้อเช่นเดียวกับการตอนกิ่งโดยใช้ตุ้มตอน แต่ให้ผูกไม้จิ้มฟันไว้ใต้แผลห่างจากจุดที่ควันกิ่งไว้ ประมาณ 2 – 4 เซนติเมตร เพื่อรองรับแก้วพลาสติก
2. ผ่าถ้วยพลาสติกในแนวยาว แล้วสวมลงในกิ่งที่ควั่นไว้ โดยใช้ไม้จิ้มฟันเป็นตัวรับน้ำหนัก
3. ใช้เทปกาวปิดรอยผ่าด้านข้าง แล้วใส่ดินปลูกที่รดน้ำพอชื้น หรือขุยมะพร้าวที่ผ่านการแช่น้ำไว้จนพอดี จากนั้นให้ลองกดเบา ๆ ให้กิ่งไม่ขยับ เพื่อทดสอบการรับน้ำหนักและความสมดุล
4. ปิดฝาถ้วยพลาสติกให้สนิท ผนึกด้วยเทปกาวและรัดด้วยยาง เพื่อให้รากสามารถเจริญออกมาได้อย่างดี
5. ใช้ไม้ค้ำไม่ให้กิ่งเอนหรือหัก จากนั้นให้ห่อถ้วยด้วยกระดาษหนังสือพิมพ์ เพื่อป้องกันแสงแดดและน้ำฝน
6. ประมาณ 20 วัน จะเริ่มแตกรากใหม่ ซึ่งเมื่อสังเกตเห็นรากเต็มถ้วย จึงสามารถตัดแยกกิ่งตอนจากต้นแม่ แล้วนำไปชำในถุงหรือกระถางให้ต้นสมบูรณ์ได้เช่นเดียวกัน

Tips

• ควรระวังอย่าให้วัสดุปลูกแฉะเกินไป เพราะ อาจทำให้กิ่งเน่าได้
• ระยะเวลาในการแตกรากขึ้นอยู่กับชนิดพืชและความสมบูรณ์ของกิ่ง

วิธีขยายพันธุ์มะนาว ทำขายสร้างรายได้ ง่ายนิดเดียว

ผักพื้นบ้าน ปลูกง่าย ได้ประโยชน์สารพัด

ปลูกเลม่อนขาย ผลดกงาม ทำได้จริงในไทย

ปุ๋ยสูตรผีบอก แต่ไม่ได้มาหลอกเพราะใช้ได้จริง

ติดตามข้อมูลบ้านและสวน Garden&Farm ได้ที่นี่

---

อ่านเรื่องราวเทคนิคการขยายพันธุ์พืชด้วยวิธีต่าง ๆ ที่ได้จากประสบการณ์จริงเพิ่มเติมได้ที่